Malatya Taşhoron Kilisesi

Merkez Çavuşoğlu Mahallesinde yer alan kilise, 1335 m2’lik alanda 15,90 x 26,40 m. boyutunda dikdörtgen bir plan üzerine kesme taşlarla inşa edilmiştir. Giriş batı cephesinde yer alan mermerle süslendirilen kapıdan sağlanmaktadır.

Doğuda apsis, apsisin sağında ve solunda merdivenle çıkılan karşılıklı dört küçük apsis yer almıştır. Kilisenin batısında yer alan giriş kapısı ve duvarlar üzerinde yer alan pencere açıklıkları tahribatı önlemek amacı ile yakın zamanda biriketlerle örülerek kapatılmıştır. Sahın tambura oturtulan büyük bir kubbe ile kapatılmış, kubbe tuğladan yapılmış, harap durumdadır. Kubbe dört filayağı üzerine oturmaktadır. Kubbenin baskısı doğu, kuzey, batı, güney eksenleri birbirini dikey kesen dört beşik tonoz tarafından karşılanmaktadır. Doğuda yer alan apsisin sağında ve solunda merdivenle çıkılan karşılıklı dört küçük apsis bulunmaktadır. Ön tarafta 12 yardımcı ruhaninin makamını teşkil eden bir alan vardır. Burada mermer kabartmalı steller bloke ediliyordu. Bu kabartmaların çoğu tahrip edilmiştir. Ayrıca vaftiz odasının duvarları da sökülerek bir taş yığını haline getirilmiştir. Kubbe bezemesi merkezden başlamak üzere burgu motifinin yanı sıra geniş bir çembere ekli sekiz adet demet yer almakta bunu takip eden sırada yine aynı sayıda kanatlı, uzun, saçlı, kısa kollu pileli elbisesi olan el ele tutuşmuş birbirine benzeyen ve cepheden tasvir edilen kadın figürleri (azizeler) bulunmaktadır. Diğer sahnede azizelerin ayak hizasında aynı şekilde cepheden tasvir edilen erkek figürleri yer almıştır. Bunlar da el ele tutuşmuş olmalıdırlar. Motifler bej zemin üzerine kırmızı, siyah boya ile yapılmıştır. Ermeni kilisenin kitabesi fazlaca tahrip olduğundan yazıları okunamamaktadır.